میزان آبدهی فاکتورهای مؤثر و انواع مدل‌ها
یکی از عوامل کلیدی در تعیین میزان کارایی سیستم آبیاری قطره‌ای،
میزان آبدهی نوار تیپ است. فاکتورهای مختلفی در این زمینه تأثیر دارند که از آن جمله می‌توان به یکنواختی خروج آب، تنظیم فشار و تغییر فشار در طول مسیر اشاره کرد. این
ویژگی‌ها، بسته به نوع نوار آبیاری و طراحی آن، می‌توانند تفاوت‌های قابل توجهی در عملکرد سیستم ایجاد کنند.
فاکتورهای مهم در میزان آبدهی نوار تیپ
- یکنواختی خروج آب: یکی از مواردی که تعیین‌کننده است، یکنواختی خروج آب از نوار تیپ‌ها است. این یکنواختی باعث می‌شود که گیاهان در طول زمان به میزان مناسب آبیاری شوند.
- تنظیم فشار: فشار آب در سیستم باید در محدوده مناسب تنظیم شود تا عملکرد صحیح نوار تیپ تضمین شود.
- یکنواختی پخش آب در پلاک‌ها: این ویژگی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا نوار تیپ باید قادر باشد آب را به‌طور یکنواخت در همه نقاط مزرعه پخش کند.
- تغییر فشار آب در طول مسیر: در طول مسیر لوله‌ها، تغییرات فشار می‌تواند بر میزان آبدهی تأثیر بگذارد و باعث ناهماهنگی در آبیاری شود.
مقایسه نوار آبیاری بغل دوخت و نوار تیپ پلاکدار
برای درک بهتر میزان آبدهی و عملکرد نوار تیپ‌ها، باید دو مدل مختلف نوار آبیاری را بررسی کرد:
نوار آبیاری بغل دوخت و
نوار آبیاری پلاکدار. هر کدام از این مدل‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند که بسته به نیازهای کشاورزی می‌توانند انتخاب مناسبی باشند.
جدول مقایسه: نوار تیپ بغل دوخت و پلاکدار
| ویژگی‌ها |
نوار تیپ بغل دوخت |
نوار تیپ پلاکدار |
| طراحی ساختاری |
بغل دوخت بدون قطره چکان و دارای درزهای زیگزاگ |
قطره چکان با درزهای یکنواخت در پلاک‌ها |
| یکنواختی خروج آب |
با استفاده از درزهای زیگزاگ یکنواختی بالا |
از پلاک‌های یکنواخت برای تنظیم دقیق خروج آب |
| تنظیم فشار |
توسط درزهای زیگزاگ و بغل دوخت |
با استفاده از پلاک‌های مختلف در هر پلاک |
| یکنواختی پخش آب در پلاک‌ها |
متغیر بر اساس ساختار بغل دوخت |
با استفاده از پلاک‌های یکنواخت در تمام پلاک‌ها |
| تغییر فشار آب در طول مسیر |
محدود با درزهای زیگزاگ و بغل دوخت |
توسط پلاک‌های یکنواخت در تمام نقاط برابر |
| کاربرد و کارایی |
مقرون به صرفه و مناسب برای مزارع گسترده‌تر |
مناسب برای مزارع با نیازهای خاص و دقت بالا |
| هزینه اقتصادی |
از لحاظ اقتصادی مزین به نظر می‌رسد |
معمولاً هزینه‌گزاف‌تر ولی با کارایی بالاتر |
آزمون اندازه‌گیری فشار نوار تیپ
در تصویر زیر، تست اندازه‌گیری فشار نوار تیپ نشان داده شده است. این آزمون به‌منظور ارزیابی یکنواختی فشار و جریان آب در طول مسیر لوله‌ها انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که
سیستم به درستی عمل می‌کند. [caption id="attachment_35631" align="aligncenter" width="800"]
کارخانه نوار تیپ همدان[/caption]
فشار و دبی مناسب نوار تیپ آبیاری
مقدار فشار استاندارد برای عملکرد صحیح و یکنواخت سیستم آبیاری قطره‌ای نوار تیپ باید در محدوده
0.5 الی 2 اتمسفر باشد. فشار کمتر از این مقدار منجر به آبیاری ناکافی و
فشار بیشتر از این مقدار ممکن است باعث ترکیدگی نوار تیپ‌ها و خرابی سیستم شود. دبی قطره‌چکان‌های نوار تیپ متغیر است و معمولاً از
0.8 تا 3.8 لیتر بر ساعت متفاوت است. این میزان دبی بسته به نوع محصول، نیاز آبی گیاه و شرایط محیطی می‌تواند تنظیم شود.
طول مناسب نوار تیپ بر اساس نوع خاک و شیب زمین
طول نوار تیپ نیز بر اساس ویژگی‌های خاک، نوع نوار و شیب زمین باید تعیین شود. در ادامه جدولی آورده شده که به کمک آن می‌توانید طول مناسب نوار تیپ را بسته به نوع خاک و شرایط شیب زمین محاسبه کنید:
| نوع بافت خاک |
فاصله قطره چکان‌ها |
نوار تیپ / شیب بندی زمین (-، 0، +) |
طول مناسب تیپ آبیاری (متر) |
| شن |
10 - 20 cm |
قرارگیری نوار تیپ هم جهت با شیب زمین (شیب -) |
88m الی 107m |
| لوم |
20 - 30 cm |
قرارگیری نوار تیپ هم جهت با شیب زمین (شیب -) |
105m الی 127m |
| رس |
30 - 40 cm |
قرارگیری نوار تیپ هم جهت با شیب زمین (شیب -) |
130m الی 160m |
نتیجه‌گیری
میزان آبدهی نوار تیپ آبیاری به عوامل مختلفی مانند فشار، نوع خاک، و شیب زمین بستگی دارد. انتخاب نوع نوار تیپ (بغل دوخت یا پلاکدار) باید با توجه به نیازهای خاص هر مزرعه و ویژگی‌های محیطی آن صورت گیرد. انتخاب دقیق و مناسب نوار تیپ می‌تواند به بهینه‌سازی مصرف آب و افزایش بهره‌وری کشاورزی کمک کند.